Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 września 2025 r. o sygn. akt III CZP 32/24 doprecyzował zasady ustalania wysokości odszkodowań z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Rozstrzygnięcie to ma istotne znaczenie dla poszkodowanych kierowców i właścicieli pojazdów, którzy dochodzą swoich roszczeń od ubezpieczycieli.

Odszkodowanie także według hipotetycznych kosztów naprawy

"Ustalenie wysokości odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych jako równowartości hipotetycznych kosztów naprawy jest dopuszczalne także wtedy, gdy poszkodowany naprawił pojazd".

Sąd Najwyższy potwierdził, że szkoda w pojeździe ma charakter statyczny, co oznacza, że ubezpieczyciel powinien wyceniać ją według cen obowiązujących w dniu zdarzenia. Poszkodowany może otrzymać odszkodowanie wyliczone na podstawie tzw. kosztorysu, niezależnie od tego, czy faktycznie dokona naprawy.

Oznacza to, że wysokość odszkodowania może być ustalana jako równowartość hipotetycznych kosztów naprawy, nawet jeżeli poszkodowany rzeczywiście naprawił pojazd. Zatem poszkodowany nie jest „uzależniony” wyłącznie od realnych faktur czy rachunków – nadal może żądać odszkodowania ustalanego według kosztorysu naprawy, opartego np. na cenach części i usług na rynku.

Rabaty i zniżki

"Wysokość odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z tytułu kosztów naprawy pojazdu może uwzględniać rabaty na części zamienne i materiał lakierniczy oferowane przez podmioty współpracujące z ubezpieczycielem tylko wtedy, gdy skorzystaniu z nich nie sprzeciwia się uzasadniony interes poszkodowanego".

Sąd Najwyższy wskazał, że ubezpieczyciel może powoływać się na rabaty czy zniżki oferowane przez współpracujące z nim warsztaty lub dostawców części, ale tylko wtedy, gdy skorzystanie z nich nie narusza uzasadnionego interesu poszkodowanego.
W praktyce oznacza to, że poszkodowany nie musi korzystać z warsztatu wybranego przez ubezpieczyciela, jeśli wiązałoby się to z niedogodnościami, dłuższym czasem naprawy, gorszą jakością czy innymi utrudnieniami.

VAT tylko wtedy, gdy został faktycznie zapłacony

"Odszkodowanie przysługujące z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych nie obejmuje kwoty podatku od towarów i usług,  jeżeli poszkodowany poniósł już koszty naprawy pojazdu, a zapłacona przez niego cena nie została powiększona o ten podatek".

Uchwała jednoznacznie przesądza również kwestię podatku VAT. Poszkodowany może otrzymać odszkodowanie wyliczone na tzw. kosztorys. Taki kosztorys powinien uwzględniać VAT i nie powinien być automatycznie pomniejszany przez ubezpieczycieli o rabaty i upusty przez nich wynegocjowane z dostawcami usług.

Natomiast odszkodowanie nie obejmuje podatku VAT, jeżeli poszkodowany poniósł koszty naprawy w kwocie netto, bez doliczonego podatku. Przykładowo – jeśli poszkodowany jest przedsiębiorcą i odliczył VAT, nie może żądać jego zwrotu od ubezpieczyciela.

Dlaczego to rozstrzygnięcie jest ważne?

Uchwała Sądu Najwyższego odnosi się do trzech kluczowych zagadnień prawnych istotnych dla osób dochodzących odszkodowania z OC komunikacyjnego sprawcy wypadku. Rozstrzygnięcie to:

• potwierdza prawo poszkodowanego do wyboru rozliczenia szkody w oparciu o kosztorys,
• chroni przed zaniżaniem odszkodowania przez automatyczne stosowanie rabatów przez ubezpieczycieli,
• precyzuje zasady rozliczania podatku VAT, w zależności od tego, czy został on faktycznie zapłacony.

Podkreślenia wymaga, że nowa uchwała porządkuje dotychczas rozbieżne orzecznictwo, ogranicza praktyki zaniżania odszkodowań przez ubezpieczycieli i wzmacnia ochronę poszkodowanych, potwierdzając ich prawo do odszkodowania według realnych cen rynkowych, bez przymusu korzystania z narzuconych zniżek.