Co to jest sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego (w skrócie: SKD) to konsekwencja prawna, która pojawia się wtedy, gdy bank lub inna instytucja finansowa nie dopełni obowiązków wynikających z ustawy o kredycie konsumenckim. Można powiedzieć, że jest to forma „kary” dla kredytodawcy za błędy w umowie lub w procesie kredytowym.
Podstawę prawną stanowi art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, zgodnie z którym:
W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c ustawy o kredycie konsumenckim, konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.
Jakie błędy najczęściej występują w umowach kredytowych?
Sankcja kredytu darmowego nie przysługuje „od ręki” – konieczne jest stwierdzenie, że w umowie znalazły się uchybienia, które naruszają prawa konsumenta. Do najczęściej spotykanych należą:
- Niewłaściwe określenie całkowitej kwoty kredytu – zdarza się, że w dokumentach podaje się różne wartości, albo do kwoty kredytu doliczane są dodatkowe koszty (np. prowizja czy ubezpieczenie). W efekcie klient płaci odsetki nie tylko od środków faktycznie wypłaconych, ale również od kosztów, które powinny być rozliczane osobno.
- Brak jasnej informacji o całkowitym koszcie kredytu i RRSO – kredytodawca ma obowiązek wskazać, ile dokładnie będzie kosztował kredyt oraz jaki jest rzeczywisty roczny koszt zobowiązania (RRSO). Jeżeli te dane są pominięte, niepełne albo podane w sposób wprowadzający w błąd, konsument nie może rzetelnie ocenić opłacalności oferty.
- Naliczanie odsetek od kosztów dodatkowych – typowym naruszeniem jest sytuacja, w której bank dolicza do kapitału prowizję czy składki ubezpieczeniowe, a następnie nalicza od nich odsetki.
- Brak wyczerpującego pouczenia o prawach konsumenta – umowa kredytu powinna zawierać jasną informację o prawie do odstąpienia od umowy oraz o tym, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu klient ma prawo do proporcjonalnego obniżenia wszystkich kosztów. Jeżeli te pouczenia są pominięte, nieprecyzyjne albo utrudniają zrozumienie praw konsumenta, umowa narusza przepisy.
Na czym polega sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego polega na tym, że w razie stwierdzenia uchybień w umowie kredytowej, kredytobiorca spłaca wyłącznie kwotę, którą faktycznie otrzymał od banku, bez żadnych dodatkowych kosztów. Umowa traktowana jest tak, jakby od samego początku była pozbawiona oprocentowania, prowizji, składek ubezpieczeniowych i innych opłat. W praktyce oznacza to, że konsument oddaje tylko kapitał, a bank traci prawo do pobierania jakichkolwiek świadczeń ponad tę kwotę.
Przykład: Kredytobiorca zaciągnął kredyt w wysokości 50 000 zł. Zgodnie z umową miał oddać łącznie 70 000 zł, ponieważ bank doliczył 20 000 zł odsetek, prowizji i innych kosztów. Po zastosowaniu sankcji kredytu darmowego Kredytobiorca musi spłacić wyłącznie 50 000 zł – a 20 000 zł kosztów zostaje anulowane.
Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
- W pierwszej kolejności należy sporządzić pisemne oświadczenie o skorzystaniu z SKD, powołując się na art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim i wskazać uchybienia występujące w umowie.
- Oświadczenie należy złożyć w banku osobiście lub wysłać listem poleconym z potwierdzeniem odbioru.
- Jeżeli bank uzna oświadczenie, umowa kredytu traktowana jest tak, jakby od początku była darmowa, a kredytobiorca powinien spłacać wyłącznie pożyczony kapitał.
- Jeżeli bank odmówi uznania oświadczenia (co w praktyce zdarza się często), kolejnym krokiem jest skierowanie sprawy do sądu i dochodzenie zwrotu nadpłaconych kwot.
Jakie są korzyści?
- zwrot już zapłaconych odsetek, prowizji i składek ubezpieczeniowych,
- obniżenie przyszłych rat, które stają się ratami samego kapitału,
- anulowanie pozostałych do spłaty odsetek.
Sankcja kredytu darmowego to bardzo skuteczne narzędzie, które pozwala konsumentom bronić się przed nieuczciwymi praktykami banków. Jeżeli masz kredyt konsumencki i chcesz sprawdzić, czy Twoja umowa zawiera uchybienia uprawniające do SKD, warto poddać ją analizie prawnej.